Otyłość cichym zabójcą

Zależność jest prosta, im wyższy standard życia panuje wśród społeczeństwa, tym więcej żywności ona spożywa. Do czego może prowadzić przyswajanie zbyt dużej ilości pokarmów? Jak zapobiec zachorowalności na choroby cywilizacyjne? Czy Twoja aktualna masa ciała jest odpowiednia? W tym artykule zapoznamy Was z podstawowymi zagadnieniami dotyczącymi zjawiska otyłości.

Otyłość to zaburzenie przemiany materii, charakteryzujące się wzrostem masy ciała, wynikłym ze zwiększenia poziomu tkanki tłuszczowej w organizmie. Wyróżniamy 2 postaci otyłości:

  • Prosta/pierwotna – najbardziej powszechna (dotyczy około 90% społeczeństwa), wynika ze spożywania zbyt dużej ilości pokarmów.
  • Enodogenna/wtórna – obecność innych zaburzeń prowadzących do odkładania się tkanki tłuszczowej, mogą to być zaburzenia dziedziczne, hormonalne lub wywołane zmianami w OUN (ośrodkowym układzie nerwowym) np. po przebytym udarze mózgu, przy niedoczynności tarczycy.

O otyłości mówimy wówczas, gdy należna masa ciała zostaje przekroczona o 20%. Jeżeli wizualnie, stając na wagę nie jesteście w stanie tego oszacować, można skorzystać ze wzorów, które zamieściliśmy w tym poście: https://dev.freshdieta.pl/blog/1802/ile-jesc-kalorii-zeby-schudnac

Jest szereg badań potwierdzających wpływ nadmiernego poboru pokarmów na ludzkie zdrowie – jednymi z pierwszych powikłań są zaburzenia metaboliczne. Poznano już szereg chorób dieto-zależnych, które skutecznie pogarszają poziom życia społeczeństwa są to m.in:

  • Nadciśnienie tętnicze, które wynika m.in ze zwiększonej podaży soli, objawia się uciskiem w głowie, kołataniem serca, zaburzeniem snu.
  • Miażdżyca, polegająca na odkładaniu się złogów tłuszczu w tętnicach, co blokuje swobodny przepływ krwi przez naczynie, prowadzi to do upośledzenia ukrwienia, problemów z poruszaniem i w efekcie do śmierci.
  • Kamica pęcherzyka żółciowego – wiąże się z nadmiarem cholesterolu, który zaczyna być w nadmiernej ilości wydalany z żółcią, co grozi wystąpieniem kamieni żółciowych.
  • Cukrzyca typu II, która jest najczęstszą w Polsce formą cukrzycy, coraz częściej występuje u małych, przekarmianych dzieci. Wynika ze spożywania zbyt dużej ilości kalorii, w szczególności węglowodanów prostych, które powodują gwałtowne skoki insuliny we krwi. Objawia się zwiększonym pragnieniem, spadkiem odporności, osłabieniem układu moczowo-płciowego i ogólnego stanu zdrowia.
  • Hipercholesterolemia czyli zwiększona ilość frakcji cholesterolu LDL we krwi. Nieleczona może prowadzić do tętniaka aorty brzusznej, zawału serca, udaru mózgu.
  • Choroba wieńcowa serca, która objawia się promieniującym bólem w klatce piersiowej, często zlokalizowanym w okolicy mostka. Chorobę niedokrwienną cechuje upośledzenie dopływu tlenu do serca.
  • Choroby stawów spowodowane naciskiem na stawy i kości.
  • Niewydolność mięśnia sercowego – oznacza zaburzenie jego pracy, pompowana ilość krwi nie jest wystarczająca, aby pokryć potrzeby metaboliczne ustroju.
  • Problem z prawidłowym poziomem hormonów, np. zaburzenie wydzielania hormonu wzrostu, co prowadzi do odkładania się tłuszczu w tkankach, wydziela się mniej leptyny, hamującej pobór pokarmu, za to więcej greliny zwanej hormonem głodu, która sprawia, że ciągle czujemy się głodni.
  • Złośliwy nowotwór jelita grubego, który dotyka osób niedostarczających składników mineralnych i witamin swojemu organizmowi oraz spożywających zbyt duże ilości mięsa. Początkowe stadium tego nowotworu często jest bezobjawowe, dlatego ważne jest przeprowadzanie kontrolnych badań.
  • Pogorszenie zdrowia psychicznego, zwiększenie podatności na depresję.
  • W sytuacjach skrajnych nadmierna ilość tkanki tłuszczowej prowadzi do zejścia śmiertelnego.

Problem często tkwi w braku świadomości społeczeństwa, niewiedzy czym różnią się węglowodany proste od złożonych, jak działają na organizm duże ilości tłuszczów zwierzęcych czy tłuszcze trans. Nie ulega wątpliwości, że to ludzkie przyzwyczajenia i ciągłe powielanie złych nawyków żywieniowych panujących w rodzinie prowadzą do wystąpienia otyłości, która swoją drogą nie powstaje od tak z dnia na dzień. Proces gromadzenia tkanki tłuszczowej może trwać miesiącami czy latami, nie zmienia to faktu, że łatwiej jest przytyć niż stracić zbędne kilogramy. Nie istnieje pojęcie zdrowej otyłości – jeżeli już cierpisz na nadwagę, nie załamuj się! Poniżej przedstawiamy kilka prostych porad, które pomogą Ci pokonać zbędne kilogramy:

– Niech Twoje posiłki zawierają węglowodany złożone, a nie proste – czyli zamiast ziemniaków, wybierz kaszę lub pełnoziarniste zamienniki ryżu i makaronu.

– Unikaj solenia potraw, postaw na naturalne zioła, które często mają właściwości prozdrowotne i pomagają w metabolizmie tłuszczów.

– Nie wybieraj opcji drastycznego ucinania kalorii i nie przeprowadzaj głodówek, zbilansowane i zrównoważone żywienie na pewno przyniesie pożądany efekt.

– Zrezygnuj z przetworzonej żywności, w miarę możliwości przyrządzaj sam/a posiłki.

– Nie traktuj diety jakby była Twoim wrogiem, początki są zawsze trudne, ale później satysfakcja z osiągnięcia zamierzonego celu gwarantowana.

– Ogranicz spożywanie pokarmów, staraj się jeść regularnie 5 posiłków dziennie, najlepiej na małym talerzyku.

– Unikaj słodyczy, a jeżeli masz ochotę na osłodę, zrób domowe batoniki muesli.

– Nie bój się spożywania tłuszczów roślinnych, zazwyczaj bogate są one w cenne niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, które pomagają w gubieniu zbędnych kilogramów.

– Pij 2 litry wody dziennie – pobudzi ona Twój metabolizm, wypłucze toksyny, powstrzyma apetyt, poprawi wydolność.

– Jedz częściej owoce i warzywa, przy czym pamiętaj, że owoce, to źródło węglowodanów prostych, więc najlepiej je jeść do godzin popołudniowych.

– Więcej aktywności fizycznej! Wybieraj schody zamiast windy, a jak ucieknie Ci autobus, nie czekaj na kolejny tylko przejdź przystanek dalej. Nawet jeśli nie możesz zmotywować się do ćwiczeń, to poświęć trochę czasu na intensywny spacer.

Piśmiennictwo:

Helena Ciborowska, Anna rudnicka Dietetyka, Żywienie Zdrowego i Chorego Człowieka, wydanie III, Warszawa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2007, ISBN 978-83-200-3254-3, s. 435-445

Ewa Małecka, Piotr Socha, Otyłość u dzieci i młodzieży, Wydanie I, Warszawa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2011, ISBN 9788320039542

Autor tekstu: Kinga Głaszewska.